Slimme peuters en kleuters
Wanneer
Een hoogbegaafde dreumes?
Iedereen ontwikkelt zich anders. Er bestaat geen precies gemiddeld kind. Maar ouders van hoogbegaafde kinderen vertellen, vaak achteraf, dat ze al vroeg bijzonderheden opmerkten. Bijvoorbeeld het snel doorlopen van mijlpalen, een bovengemiddelde concentratie, snel begrip en het leggen van verbanden. Bij peuters komen vaak behoefte aan autonomie, de mate van intensiteit en het willen weten waarom naar voren. Voor ouders die geen vergelijkingsmateriaal hebben is de ontwikkeling van hun eigen kind de norm. Als kinderen zich daarnaast buitenshuis aanpassen kan een ontwikkelingsvoorsprong of hoogbegaafdheid ongezien zijn, terwijl het kind eigenlijk niet in een passende omgeving opgroeit. Dat kan gevolgen hebben voor het welbevinden en de ontwikkeling. Toch voelen de meeste ouders wel aan dat hun kind zich anders ontwikkelt of anders reageert. Vooral met de intensiteit en de behoefte aan autonomie en aan uitleg hebben veel ouders het wel eens zwaar.
Wat is hoogbegaafdheid?
Over de term hoofbegaafdheid bestaan veel verschillende opvattingen. Vaak wordt gekeken naar de score op een IQ-test. Een kind wordt dan gevraagd allerlei kleine opdrachten te doen bij een jeugdpsycholoog of orthopedagoog. Vaak wordt een score van 130 of meer op zo’n test als criterium voor hoogbegaafdheid gebruikt. Maar IQ is slechts één onderdeel. Een veelgebruikt model is dat van Mönks, waarin hoogbegaafdheid wordt gezien als een samenspel van hoog IQ, een hoge mate van creativiteit en hoge motivatie in gunstige interactie met de omgeving.
Een andere veel gebruikte manier om te kijken naar hoogbegaafdheid is het kijken naar de “zijnskermerken” van Tessa Kieboom: autonomie, rechtvaardigheidsgevoel, perfectionistisch, kritisch, gevoelig, intens, creatief, snel en intelligent.
Bij jonge kinderen is een IQ test niet altijd mogelijk en kan de ontwikkeling ook nog erg verschillen. Daarom wordt vaak van een ontwikkelingsvoorsprong gesproken in plaats van hoogbegaafdheid. Toch kun je hoogbegaafdheid soms al op jonge leeftijd signaleren.
Is zo'n label nodig?
Idealiter zou het helemaal niet nodig moeten zijn om kinderen het label hoogbegaafdheid te geven. In mijn ideale wereld mag een kind op zijn eigen tempo en op zijn eigen manier leren en ontwikkelen. Helaas is de praktijk soms anders. Het regulier onderwijs, met op de meeste scholen een leerstofjaarklassensysteem en vooraf vastgelegd programma, werkt voor een gedeelte van de kinderen efficiënt maar hoogbegaafde kinderen lopen er vaak in vast. Soms vertonen kinderen door de mismatch met het onderwijs bijzonder gedrag en vraagt men zich af wat er aan de hand is. Er wordt misschien aan ADHD, autisme of iets anders gedacht. Het kan helpend zijn om uit te zoeken wat er aan de hand is. Maar ook zonder diagnose kun je de omgeving thuis en op school beter laten aansluiten op de leerbehoeften van jouw kind. Door gericht te observeren en goed te luisteren naar de ouders, het kind en de leerkracht kan ik adviezen geven over welke aanpassingen mogelijk zijn voor een mooie aansluiting.
Tips
- Behoefte aan autonomie: bedenk wanneer het mogelijk is dat jouw kind kiest.
- Leerhonger en kritisch denken: het kan vermoeiend zijn alles steeds te moeten uitleggen maar die behoefte hieraan kan bij deze kinderen heel sterk zijn. Leg uit dat je soms gewoon even stilte nodig hebt en maak afspraken.
- Bij kinderen die naar een school of opvang gaan is het belangrijk dat daar ook genoeg uitdaging is.
- Wees bedacht op mogelijk aanpassingsgedrag.
- Online zijn verschillende lijsten te vinden waarmee een ontwikkelingsvoorsprong vroeg gesignaleerd kan worden.
Als u hierin veel van uw kind herkent, bespreek dit dan met de school, opvang of peuterspeelzaal.
Ik help u graag bij vragen over slimme peuters en kleuters. Bijvoorbeeld voor hulp binnen het gezin, schoolkeuze, omgaan met lastig gedrag, bemiddeling met school/ opvang, tips voor of een ontwerp van een passend aanbod. Ik zet graag mijn ervaring als kleuterjuf en moeder en mijn kennis als specialist hoogbegaafdheid en pedagoog in om u, uw gezin en de school of opvang hulp te bieden.
Stel uw vraag via "contact" of e-mail naar info@hbenmeer.nl